لنت کلاچ یکی از مهم‌ترین قطعات خودروست که سلامت آن، تعویض دنده نرم، شتاب بالا و عملکرد روان خودرو را تضمین می‌کند. در ادامه این مقاله، با انواع لنت کلاچ، علائم تمام شدن دیسک و صفحه، عوامل مهم هنگام خرید لنت کلاچ، تعویض لنت کلاچ و نکات افزایش عمر آن آشنا می‌شوید.
لنت کلاچ چیست؟
لنت کلاچ، که گاهی به آن رویه کلاچ هم گفته میشود، قطعه‌ای مهم در سیستم کلاچ خودرو است که روی صفحه فولادی پرچ شده و نقش ایجاد اصطکاک بین موتور و گیربکس را دارد تا نیرو و گشتاور موتور به گیربکس منتقل شود و چرخ‌ها حرکت کنند. این قطعه امکان تعویض دنده نرم، کنترل سرعت خودرو، خلاص کردن موتورهنگام توقف، کاهش لرزش و ضربه، و جلوگیری از لغزش و آسیب به صفحه کلاچ را فراهم می‌کند. لنت کلاچ یک قطعه مصرفی است که با استفاده مداوم دچار سایش شده و نیاز به تعویض پیدا می‌کند.
انواع لنت کلاچ خودرو
انواع لنت کلاچ بر اساس مواد تشکیل‌دهنده و کاربرد به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- لنت کلاچ آلی (ارگانیک): از رزین، فیبر و مواد طبیعی مانند کتان و پنبه ساخته میشود. نرم، بی‌صدا و قیمت مناسب دارد، اما عمر کوتاه و تحمل حرارتی پایین دارد.
- لنت کلاچ سرامیکی: ترکیبی از سرامیک و الیاف فلزی یا مواد آلی است. مقاومت بالا در برابر حرارت، طول عمر زیاد و انتقال نیرو بهتر دارد، اما گران‌قیمت بوده و ممکن است باعث سایش فلایویل شود.
- لنت کلاچ فلزی (تمام فلز): از فلزاتی مانند مس، برنز یا فولاد ساخته شده و تحمل بالا در شرایط سنگین و مقاومت زیاد در برابر سایش دارد، اما صدای بیشتری تولید می‌کند. مناسب خودروهای صنعتی و باری است.
- لنت کلاچ نیمه‌فلزی: ترکیبی از مواد فلزی و ارگانیک است و تعادل خوبی بین عملکرد، مقاومت در برابر سایش و قیمت ایجاد می‌کند.
- لنت کلاچ سوراخ‌دار: لنت کلاچ سوراخ‌دار که روی سطح آن حفره‌های منظمی وجود دارد. این سوراخ‌ها یک وظیفه مهم دارند: کمک به خروج سریع‌تر گرما و گرد و غبار ناشی از اصطکاک.
- لنت کلاچ بدون سوراخ: این نوع لنت که به آن لنت صاف هم گفته میشود، رایج‌ترین نوع لنت کلاچ است که روی اکثر خودروهای سواری نصب شده است. سطح این لنت کاملاً یکپارچه و بدون سوراخ است که باعث میشود سطح تماس کاملی با صفحه کلاچ و فلایویل داشته باشد.
- لنت کلاچ راست خزینه: این اصطلاح، یک مفهوم کاملاً فنی در سطح تولید و تعمیرات است و به جهت زاویه سوراخ‌هایی اشاره دارد که پرچ‌های نگهدارنده لنت در آن قرار می‌گیرند. در لنت «راست خزینه»، این زاویه‌ها در یک جهت مشخص (راست‌گرد) ایجاد شده‌اند. این موضوع برای تعمیرکاری که لنت را روی صفحه کلاچ «می‌کوبد» (پرچ می‌کند) اهمیت دارد، اما برای شما به عنوان راننده یا خریدار کیت کلاچ، یک فاکتور تصمیم‌گیری محسوب نمی‌شود.
- لنت کلاچ چپ خزینه: لنت کلاچ «چپ خزینه» نیز دقیقاً مانند لنت راست خزینه، یک اصطلاح تخصصی تولید است، با این تفاوت که جهت زاویه سوراخ‌های پرچ آن در جهت مخالف (چپ‌گرد) است. انتخاب بین راست یا چپ خزینه توسط سازنده صفحه کلاچ و بر اساس طراحی فنی آن انجام میشود. به عنوان مصرف‌کننده، شما نیازی به دانستن این تفاوت ندارید.
تفاوت لنت ترمز و لنت کلاچ
| ویژگی | لنت ترمز | لنت کلاچ |
|---|---|---|
| وظیفه اصلی | توقف یا کاهش سرعت خودرو با ایجاد اصطکاک روی دیسک ترمز | انتقال نیرو و گشتاور موتور به گیربکس، تعویض دنده نرم، کنترل شروع و توقف حرکت |
| محل قرارگیری | روی دیسک ترمز چرخ‌ها | درون دیسک کلاچ و روی صفحه فولادی، بین موتور و گیربکس |
| زمان تعویض حدودی | ۲۰ تا ۵۰ هزار کیلومتر (بسته به نوع رانندگی و محیط) | ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر (سبک رانندگی و بار می‌تواند کمتر کند) |
| تأثیر بر خودرو | کیفیت و ایمنی ترمز، مسافت ترمزگیری | شتاب‌گیری، نرمی تعویض دنده، کاهش لرزش، کنترل سرعت، فرسودگی باعث سختی پدال و کاهش عملکرد میشود |
علائم تمام شدن لنت کلاچ؛ ۹ دلیل رایج تمام شدن لنت کلاچ
علائم تمام شدن لنت یا صفحه کلاچ خودرو عبارتند از:
- لغزش کلاچ: خودرو هنگام رها کردن کلاچ سریع حرکت می‌کند یا دنده‌ها درست درگیر نمی‌شوند.
- عدم تطابق دور موتور و سرعت خودرو: دور موتور افزایش می‌یابد ولی سرعت خودرو نسبت به دور موتور کافی نیست.
- لرزش خودرو هنگام شروع حرکت: هنگام رها کردن کلاچ، خودرو لرزش یا تکان غیرعادی دارد.
- خاموش نشدن خودرو در دنده دو هنگام شروع به حرکت: اگر خودرو را در دنده دو قرار دهید و پدال کلاچ را رها کنید، خودرو به جای توقف، حرکت می‌کند.
- تغییر موقعیت پدال کلاچ: پدال پایین‌تر یا بالاتر از حالت عادی قرار می‌گیرد.
- کاهش قدرت خودرو در سربالایی‌ها و شتاب‌گیری
- سفت یا نرم شدن پدال کلاچ
- سخت جا رفتن دنده‌ها یا صدای دنده
عوامل موثر در داغ شدن صفحه کلاچ
عوامل موثر در داغ شدن یا سوختن صفحه کلاچ را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
۱. عادات نادرست رانندگی
- استفاده طولانی از نیم‌کلاچ: نگه داشتن طولانی پدال کلاچ (نیم‌کلاچ) در ترافیک یا سربالایی، باعث داغ شدن و سایش سریع لنت میشود. در توقف کوتاه، بهتر است دنده را خلاص کنید و از ترمز دستی استفاده کنید.
- شتاب‌گیری ناگهانی و رانندگی پر سرعت: فشار زیاد به کلاچ، به ویژه در سربالایی‌ها، باعث سایش و داغ شدن لنت میشود.
- حرکت یا تعویض دنده نامناسب: استفاده از دنده نامناسب، مانند دنده سنگین در سرعت پایین، فشار زیادی به کلاچ وارد می‌کند و آن را سریع‌تر فرسوده می‌کند.
۲. وزن خودرو و محیط رانندگی
- حمل بار سنگین: فشار زیاد روی کلاچ در خودروهای غیر بارکش و نیمه سنگین، باعث داغ شدن سریع صفحه کلاچ میشود.
- رانندگی در ترافیک سنگین: توقف و استفاده از نیم‌کلاچ با وزن اضافی، عمر دیسک و صفحه را کاهش می‌دهد.
۳. مشکلات و نقص‌های فنی
- سایش بیش از حد لنت‌ها: لنت‌های فرسوده برای انتقال نیرو نیاز به فشار بیشتری دارند و حرارت تولید می‌کنند.
- چرب شدن لنت کلاچ: نفوذ روغن یا گریس به سطح لنت باعث کاهش اصطکاک و گرمای اضافی میشود.
- کیفیت پایین قطعات کلاچ: لنت‌های نامرغوب و بی کیفیت در برابر حرارت مقاوم نیستند و سریع‌تر می‌سوزند.
- ضعف فنرهای صفحه کلاچ: کاهش فشار کافی روی لنت باعث لغزش و تولید گرما میشود.
- ایرادات سایر اجزای سیستم کلاچ: مشکلات سیلندر اصلی یا فرعی هیدرولیک و سایر قطعات باعث عملکرد نامناسب و گرمای اضافی می‌شوند.
تعویض لنت کلاچ: مراحل، زمان و هزینه
تعویض لنت کلاچ (یا کوبیدن صفحه کلاچ) فرآیندی است که طی آن لنت‌های فرسوده از روی صفحه جدا شده و با لنت‌های نو جایگزین می‌شوند. در این کار، ابتدا گیربکس باز میشود تا به مجموعه کلاچ دسترسی پیدا کنند، سپس دیسک و صفحه از روی فلایویل جدا شده و لنت‌های قدیمی باز می‌شوند. بعد از آماده‌سازی سطح، لنت‌های جدید با چسب حرارتی و پرچ مخصوص نصب شده و در نهایت مجموعه دوباره سرهم میشود.
این فرآیند بسته به نوع خودرو و شرایط کارگاهی معمولاً بین ۲ تا ۶ ساعت زمان می‌برد. هزینه تعویض هم متغیر است و به عواملی مثل نوع خودرو، گیربکس، کیفیت و برند قطعات، اجرت تعمیرکار و دسترسی به کلاچ بستگی دارد. برای خودروهای داخلی معمولاً بین ۵ تا ۱۲ میلیون تومان هزینه دارد، در حالی که در خودروهای خارجی یا گیربکس‌های اتوماتیک این مبلغ می‌تواند به طور متوسط ۲ تا ۳ برابر بیشتر باشد.
چگونه عمر صفحه کلاچ خود را افزایش دهیم؟
برای افزایش عمر صفحه کلاچ و جلوگیری از فرسودگی زودرس آن، رعایت عادات رانندگی صحیح و انجام نگهداری منظم ضروری است. چند راهکار مهم عبارتند از:
- پرهیز از نیم‌کلاچ طولانی‌مدت: نیم کلاچ به مدت طولانی، به ویژه در ترافیک یا سربالایی‌ها، باعث اصطکاک زیاد و تولید گرمای بالا میشود که لنت را می‌سوزاند. در توقف‌های کوتاه، بهتر است دنده را خلاص کرده و از ترمز دستی استفاده کنید.
- برداشتن پا از روی پدال کلاچ هنگام رانندگی: فشار جزئی پای راننده روی پدال وقتی نیازی به کلاچ نیست، باعث سایش غیرضروری صفحه میشود.
- رانندگی آرام و پرهیز از شتاب‌گیری ناگهانی: شتاب‌های ناگهانی و رانندگی پر سرعت، به ویژه در سربالایی‌ها، فشار زیادی به کلاچ وارد می‌کنند و باعث داغ شدن و فرسودگی آن می‌شوند.
- استفاده از دنده مناسب: انتخاب دنده نامناسب (مثلاً دنده سنگین در سرعت پایین یا دنده سبک در سربالایی) فشار زیادی به صفحه کلاچ وارد می‌کند. همیشه دنده مناسب را انتخاب کنید.
- پرهیز از حمل بار سنگین: بار اضافه و سنگین باعث فشار مضاعف به کلاچ شده و سرعت فرسودگی آن را افزایش می‌دهد.
- استفاده از صفحه کلاچ با کیفیت: استفاده از صفحه کلاچ باکیفیت باعث افزایش عمر کلاچ، عملکرد نرم‌تر در تعویض دنده میشود.
در نهایت
در این مقاله با انواع لنت کلاچ، علائم تمام شدن دیسک و صفحه و هزینه‌های آن آشنا شدیم. اما اگر به این علائم بی‌توجهی کنید و لنت کلاچ در حین رانندگی تمام شود با علائمی مانند لغزش کلاچ مواجه می‌شوید، دور موتور بالا می‌رود اما خودرو شتاب نمی‌گیرد و قدرت خود را به خصوص در سربالایی‌ها از دست می‌دهد. این اتفاق باعث میشود که خودرو تقریبا ثابت و بی حرکت بماند و در صورت تعویض نکردن آ به فلایویل آسیب میزند و هزینه‌های تعمیر را چند برابر می‌کند. بهترین راه برای جلوگیری از چنین وضعیتی، تعویض به موقع و استفاده از یک کیت کلاچ باکیفیت است. فروشگاه اینترنتی یدکی‌تو به عنوان یکی از بهترین و بزرگترین مراجع برای خرید لوازم یدکی خودروهای سواری و سنگین، در این زمینه به شما کمک می‌کند. یدکی‌تو با تمرکز ویژه بر سیستم کلاچ، بهترین برندهای دیسک و صفحه را برای اکثر خودروهای سواری و سنگین موجود در بازار ایران فراهم کرده است تا شما بتوانید با اطمینان کامل، قطعه‌ای اصلی و باکیفیت تهیه کنید.